آنچه باید درباره نرخ دیه سال 1403 بدانید.

آخرین بروزرسانی در 7 آذر 1403 توسط آی بیمه

دیه به‌ عنوان جبران مالی در ازای آسیب‌های جانی و جسمی، نقش حیاتی در تأمین عدالت و ایجاد امنیت اجتماعی دارد و هرساله با آغاز سال جدید، نرخ دیه که یکی از مهم‌ترین مفاهیم حقوقی و قضایی است، تعیین و اعلام می‌شود. نرخ دیه برای سال ۱۴۰۳ نیز در کشور اعلام شده و با توجه به تغییرات اقتصادی و شرایط اجتماعی نسبت به سال قبل، افزایش یافته است. 

در این مقاله به بررسی جزئیات نرخ دیه سال ۱۴۰۳ برای زنان و مردان می‌پردازیم و عوامل موثر در تعیین این ارقام را مورد توجه قرار می‌دهیم.

دیه کامل انسان در سال 1403 و مقایسه آن با سال گذشته

دیه نوعی جبران مالی است که در فقه و حقوق اسلامی برای جبران خسارت‌های جانی یا بدنی تعیین می‌شود. دیه می‌تواند برای انواع مختلف آسیب‌های جسمانی یا فوت فرد در نظر گرفته شود و معمولا در مواردی مانند قتل غیرعمد، تصادفات رانندگی یا آسیب‌های جسمی پرداخت می‌شود. این جبران مالی در صورتی که امکان قصاص نباشد، به عنوان جایگزین در نظر گرفته می‌شود و بر اساس نوع آسیب، میزان آن متفاوت خواهد بود. 

نرخ دیه هرساله با توجه به تورم و شرایط اقتصادی کشور تعیین می‌شود و تفاوت‌هایی میان دیه در ماه‌های حرام و غیرحرام وجود دارد؛ به این صورت که در ماه‌های حرام، دیه حدود یک‌سوم بیشتر از ماه‌های عادی است.

در سال ۱۴۰۳، دیه کامل انسان برای ماه‌های عادی به ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و برای ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) به ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. این نرخ در مقایسه با سال ۱۴۰۲ که در ماه‌های عادی ۹۰۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود، افزایش قابل توجهی داشته است.

افزایش نرخ دیه بر بسیاری از جوانب مرتبط با قانون و بیمه، به ویژه بیمه شخص ثالث، تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۳ به دلیل افزایش دیه، بیشتر شده و حدود ۴۰ میلیون تومان شده است.

جدول نرخ دیه اعضای بدن در سال 1403

دیه اعضای بدن به این صورت محاسبه می‌شود که اگر فردی عمدی یا غیر عمدی به دیگری آسیب وارد کند، باید دیه عضو آسیب دیده را پرداخت کند. اگر از عضوی یک عدد در بدن انسان وجود داشته باشد، در صورت از بین رفتن آن توسط مجرم، دیه کامل به آن تعلق می گیرد و چنانچه جفت باشد مانند چشم، مرتکب باید نصف دیه را پرداخت کند. نرخ دیه در بعضی اعضای بدن در سال 1403 به صورت زیر است.

• هاشمه: شکسته شدن استخوان
• حارصه: خراشیده شدن پوست، بدون خونریزی
• دامیه: زخم عمیقی که در گوشت نفوذ کرده و باعث خونریزی می‌شود.

آیا نرخ دیه برای زن و مرد یکسان است؟

در نظام حقوقی ایران، نرخ دیه برای زن و مرد یکسان نیست. در صورت وقوع جراحات بدنی یا قتل، دیه مرد و زن در ابتدا برابر است؛ اما در مواردی که دیه زن بیشتر از یک‌سوم دیه کامل باشد، مبلغ دیه زن نصف می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که جراحت یا آسیب‌های جسمی به اندازه‌ای باشد که دیه تعیین‌شده به یک‌سوم دیه کامل انسان برسد، از آن مقدار به بعد، دیه زن نصف دیه مرد محاسبه می‌شود. دیه کامل زن در سال 1403 معادل 600 میلیون تومان و در ماه‌های حرام معادل 800 میلیون تومان خواهد بود.

به این نکته توجه داشته باشید، در بیمه‌نامه‌های شخص ثالث و حوادث، شرکت‌ بیمه موظف به پوشش کامل دیه زن و مرد به یک میزان است. این اقدام باعث شده تا در عمل، این تفاوت در پرداخت دیه برای حوادث رانندگی و بسیاری از موارد دیگر، توسط صندوق تامین خسارات بدنی پرداخت می‌شود و عملا زن و مرد به‌طور مساوی از این جبران مالی بهره‌مند شوند.

تاثیر نرخ دیه بر حق بیمه شخص ثالث

نرخ دیه، نقش مهمی در تعیین سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث دارد؛ زیرا سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث 2.5 درصد مبلغ دیه هر سال در ماه حرام است. این بیمه‌نامه، برای جبران خسارات جانی و مالی وارده به شخص ثالث در تصادفات رانندگی طراحی شده است و پوشش‌های آن براساس دیه کامل انسان تنظیم می‌شود. به همین دلیل، هرگونه افزایش در نرخ دیه بر تعهدات بیمه‌گران و نرخ بیمه‌نامه‌های شخص ثالث نیز تأثیر مستقیم دارد.

با افزایش نرخ دیه، سقف تعهدات جانی بیمه‌نامه شخص ثالث نیز بیشتر می‌شود؛ یعنی، بیمه‌گذار برای دریافت خسارت جانی یا فوت، متناسب با دیه جدید، مبلغ بیشتری از شرکت بیمه دریافت می‌کند. از سوی دیگر، افزایش نرخ دیه باعث می‌شود شرکت‌های بیمه نرخ حق بیمه را نیز افزایش می‌دهند تا بتوانند تعهدات بیشتری را تحت پوشش قرار دهند.

قوانین دریافت دیه در تصادفات رانندگی

در قوانین مرتبط با دیه در تصادفات رانندگی، نکات و شرایط مهمی برای دریافت دیه و پوشش بیمه‌ای وجود دارد که به شرح زیر  

• در تصادفات رانندگی، بیمه شخص ثالث مسئول پرداخت دیه به افرادی است که در اثر تصادف دچار آسیب جانی و مالی شده‌اند و نیازی به پیگیری دیه از فرد مقصر وجود ندارد.
• اگر تصادف در ماه‌های حرام رخ دهد، مقدار دیه به میزان یک‌ سوم افزایش می‌یابد.
• دیه زن و مرد آسیب‌دیده در تصادفات رانندگی یکسان است.
• در صورت افزایش نرخ دیه، بیمه‌نامه‌ها به‌روزرسانی شده و شرکت‌های بیمه باید دیه کامل را بپردازند.
• تخفیفات بیمه‌نامه متعلق به راننده است و در صورت تغییر خودرو به خودرو جدید منتقل می‌شود.
• همه رانندگانی که از خودرو استفاده می‌کنند، باید گواهینامه خود را در بیمه‌نامه ثبت کنند.

مدارک لازم برای دریافت دیه

برای دریافت دیه ناشی از تصادفات رانندگی باید مدارک زیر ارائه شود؛ البته ممکن است، باتوجه به نوع حادثه، نیاز به مدارک دیگری باشد. 

• گزارش پلیس و کروکی حادثه 
• گزارش پزشکی قانونی 
• مدارک شناسایی مصدوم یا متوفی (کارت ملی، شناسنامه)
• مدارک شناسایی راننده مقصر (کارت ملی، گواهینامه رانندگی)
• بیمه‌نامه شخص ثالث وسیله نقلیه مقصر 
• گزارش بیمارستان و مدارک درمانی مصدوم 
• رای نهایی دادگاه 
• گواهی انحصار وراثت (در صورت فوت زیان‌دیده)

آشنایی با مراحل قانونی دریافت دیه

برای دریافت دیه باید مراحل قانونی زیر را طی کنید.

1. اطلاع به پلیس، تهیه گزارش حادثه و کروکی توسط افسر پلیس
2. انتقال مصدومان به بیمارستان یا مراکز درمانی برای دریافت خدمات و گزارش پزشکی
3. مراجعه به کلانتری، ثبت شکایت و تشکیل پرونده قضایی
4. معرفی مصدومان به پزشکی قانونی توسط کلانتری، انجام معاینات لازم و تعیین میزان جراحات و طول درمان
5. ارائه مدارک پزشکی قانونی و سایر مستندات به دادسرا و صدور قرار نهایی پس از بررسی نهایی
6. صدور رأی دادگاه و ارجاع پرونده به دادگاه کیفری
7. برگزاری جلسات دادگاه با حضور طرفین و نماینده بیمه و صدور رأی نهایی و تعیین میزان دیه
8. مراجعه به شرکت بیمه برای ارائه رأی دادگاه و مدارک لازم به شرکت، بررسی مدارک توسط کارشناسان بیمه و تأیید پرداخت دیه
9. پرداخت مبلغ دیه توسط شرکت بیمه به زیان‌دیده یا وراث قانونی

سخن آخر

نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۳ نه تنها معیاری برای جبران خسارات جانی و حفظ عدالت است، بلکه این افزایش قابل‌توجه دیه در سال جدید، به‌نوعی تأکید بر اهمیت جان انسان‌ها و نیاز به حمایت مالی بیشتر در مواجهه با حوادث است. نرخ دیه جدید، علاوه بر تاثیر بر قوانین و احکام، بر جنبه‌های مالی و بیمه شخص ثالث نیز تأثیر دارد و این واقعیت را برجسته می‌کند که امنیت مالی و جانی افراد در نظام حقوقی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. شما می‌توانید با خرید بیمه شخص ثالث از آی‌بیمه، دیگر نگران پرداخت دیه در ازای سوانح جانی و مالی در رانندگی نباشید.

سوالات متداول

نرخ دیه کامل انسان در سال 1403 چه‌قدر است؟

 در سال ۱۴۰۳، دیه کامل انسان برای ماه‌های عادی به ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و برای ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده، و ذی‌الحجه) به ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. این نرخ در مقایسه با سال ۱۴۰۲ که دیه در ماه‌های عادی ۹۰۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود، افزایش قابل توجهی داشته است.

نرخ دیه روی بیمه شخص ثالث چه تاثیری دارد؟

با افزایش نرخ دیه، سقف تعهدات جانی بیمه‌نامه شخص ثالث نیز بیشتر می‌شود. هم‌چنین شرکت‌های بیمه، نرخ حق بیمه را نیز افزایش می‌دهند تا بتوانند تعهدات بیشتری را تحت پوشش قرار دهند.

نرخ دیه برای مردان و زنان چه تفاوت‌هایی دارد؟

نرخ دیه برای زن و مرد یکسان نیست. در صورت وقوع جراحات بدنی یا قتل، دیه مرد و زن در ابتدا برابر است؛ اما در مواردی که دیه زن بیشتر از یک‌سوم دیه کامل باشد، مبلغ دیه زن نصف می‌شود.