آخرین بروزرسانی در 5 آذر 1403 توسط آی بیمه
قانون نسبی یا قانون 10 بیمه از اصول اساسی در قراردادهای بیمه است و تأثیر چشمگیری بر تعهدات بیمه‌گذار و بیمه‌گر دارد. این قانون بیان می‌کند، در صورت بروز خسارت، اگر بیمه‌گذار ارزش واقعی دارایی بیمه‌شده را کمتر از مقدار واقعی اعلام کند، بیمه‌گر تنها نسبت به مبلغ تعیین شده در بیمه‌نامه خسارت پرداخت می‌کند. به‌عبارت دیگر، قانون نسبی بیمه باعث می‌شود، بیمه‌گذاران به دقت و صداقت در اعلام ارزش دارایی‌های خود پایبند باشند تا تعادل و عدالت در این قراردادها حفظ شود.
تعریف ماده ۱۰ قانون بیمه
قانون ۱۰ یا قانون نسبی بیمه یکی از اصول مهم در صنعت بیمه است که به هنگام عدم تطابق مبلغ بیمه‌نامه با ارزش واقعی دارایی به کار می‌رود. بر اساس این قانون، اگر بیمه‌گذار ارزش واقعی دارایی خود را کمتر از مقدار واقعی اعلام کند (یعنی دارایی خود را کمتر از قیمت واقعی بیمه کند)، در صورت وقوع خسارت، بیمه‌گر خسارت را با توجه به مبلغ تعیین شده در بیمه‌نامه پرداخت می‌کند. به عبارت دیگر، بیمه‌گذار متناسب با درصد بیمه‌شده از ارزش واقعی دارایی، خسارت دریافت می‌کند.
گاهی اوقات، بیمه‌گذار با فرض این‌که خسارات گریبان‌گیر وی نمی‌شود مبلغ سرمایه بیمه را کمتر از قیمت واقعی اموالش اعلام می‌کند.در چنین حالتی، اگر خسارتی به بیمه‌گزار وارد شود، قواعد و سازوکار بیمه به درستی عمل نمی‌کند.
برای مثال، اگر بیمه‌گذار دارایی به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان داشته باشد ولی آن را فقط به میزان ۵۰ میلیون تومان بیمه کند، در صورت بروز خسارت، بیمه‌گر فقط به اندازه ۵۰٪ از خسارت را پرداخت می‌کند؛ حتی اگر خسارت به‌طور کامل به دارایی وارد شده باشد.
مزایای ماده 10 قانون بیمه
قانون ۱۰ یا قانون نسبی بیمه مزایای متعددی برای صنعت بیمه، بیمه‌گران و بیمه‌گذاران به همراه دارد. در مجموع، قانون ۱۰ به‌عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در صنعت بیمه، موجب بهبود شفافیت، عدالت و ثبات در روابط بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر می‌شود و از سلامت مالی و اجرایی صنعت بیمه پشتیبانی می‌کند. برخی از مهم‌ترین مزایای این قانون عبارتند از:
جلوگیری از تقلب و سوءاستفاده
قانون ۱۰ از سوءاستفاده بیمه‌گذاران با اعلام ارزش کمتر از دارایی‌های واقعی جلوگیری می‌کند. این قانون مانع می‌شود که بیمه‌گذاران با کاهش ارزش دارایی‌های خود بخواهند حق بیمه کمتری بپردازند و همچنان در صورت بروز خسارت، جبران کامل خسارت را انتظار داشته باشند.
تشویق به صداقت و دقت
این قانون بیمه‌گذاران را به دقت و صداقت در اعلام ارزش واقعی دارایی‌ها وادار می‌کند. بیمه‌گذاران تشویق می‌شوند که ارزش دقیق دارایی‌های خود را ارائه دهند، چون در غیر این صورت، در زمان خسارت تنها بخشی از جبران خسارت را دریافت می‌کنند.
حفظ تعادل مالی شرکت‌های بیمه
قانون نسبی بیمه به شرکت‌های بیمه کمک می‌کند تا منابع مالی خود را با توجه به ریسک‌های واقعی تخصیص دهند. این امر موجب می‌شود، شرکت‌ها توانایی پرداخت خسارات وارده به بیمه‌گذاران را به‌طور عادلانه حفظ کنند.
جلوگیری از افزایش غیرمنطقی نرخ حق بیمه
با اجرای قانون نسبی، حق بیمه بر اساس ارزش واقعی دارایی محاسبه می‌شود. این موضوع به جلوگیری از افزایش بی‌رویه حق بیمه کمک می‌کند و نرخ‌ها را در سطح منطقی و متعادل نگه می‌دارد.
تقویت اصول مدیریت ریسک
این قانون به بیمه‌گذاران یادآوری می‌کند که بهتر است دارایی‌های خود را با ارزش واقعی بیمه کنند تا در هنگام خسارت به شکل کامل جبران شوند. این نگرش باعث می‌شود افراد و کسب‌وکارها مدیریت بهتری بر ریسک‌ها و دارایی‌های خود داشته باشند.
نحوه محاسبه خسارت بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه (قاعده نسبی)
با توجه به ماده ۱۰ قانون بیمه خسارت بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:
- مبلغ خسارت وارد شده × سرمایه بیمه شده
- حاصل آن تقسیم برسرمایه واقعی
خسارت پرداختی = سرمایه واقعی / (مبلغ خسارت واقع شده * سرمایه بیمه شده)
عملکرد قاعده نسبی در صورت گران شدن اموال
در صورت افزایش نرخ و ارزش اموال بعد از عقد قرارداد بیمه، برای جلوگیری از بروز مشکل در هنگام خسارت، لازم است بیمه‌گذار اقدامات زیر را انجام دهد. با این اقدامات، بیمه‌گزار می‌تواند از کاهش پوشش بیمه‌ای جلوگیری کند و در صورت بروز خسارت، از جبران کامل و متناسب با ارزش جدید اموال بهره‌مند شود. این قانون برای بیمه بدنه خودرو بسیار کاربردی است و باید به آن توجه ویژه داشت.
به‌روزرسانی مبلغ بیمه‌نامه (تعدیل بیمه)
بیمه‌گذار می‌تواند با اطلاع به شرکت بیمه، مبلغ بیمه‌نامه خود را بر اساس ارزش جدید اموال به‌روزرسانی کند. به این فرآیند تعدیل بیمه گفته می‌شود. این کار کمک می‌کند تا مبلغ بیمه‌نامه با ارزش فعلی اموال هماهنگ باشد و در صورت وقوع خسارت، بیمه‌گذار بتواند جبران خسارت کامل دریافت کند.
افزایش پوشش بیمه ای
اگر افزایش نرخ اموال به میزان قابل توجهی باشد، بیمه‌گذار می‌تواند با درخواست افزایش پوشش بیمه‌ای، از شرکت بیمه بخواهد تا سقف بیمه‌نامه را افزایش دهد. در این صورت، بیمه‌گر معمولاً حق بیمه جدیدی را محاسبه و به بیمه‌گذار اطلاع می‌دهد که در صورت موافقت پرداخت شود.
توجه به شرایط تعدیل در قرارداد
برخی بیمه‌نامه‌ها دارای شرط تعدیل خودکار هستند؛ به این معنی که به‌طور خودکار ارزش اموال و حق بیمه بر اساس نرخ‌های جاری بازار تنظیم می‌شود. بیمه‌گذار می‌تواند در زمان عقد قرارداد از وجود یا عدم وجود این بند مطلع شود و در صورت لزوم، درخواست اضافه کردن آن به بیمه‌نامه را مطرح کند.
استفاده از بیمه نامه شناور
برای اموالی که ارزش آن‌ها به‌طور مداوم در حال تغییر است، مانند کالاهای موجود در انبار، می‌توان از بیمه‌نامه‌های شناور استفاده کرد. این نوع بیمه‌نامه‌ها بر اساس تغییرات روزانه یا ماهانه ارزش دارایی‌ها محاسبه و تنظیم می‌شوند و کمک می‌کنند که بیمه‌گذار همیشه با ارزش واقعی دارایی‌های خود بیمه‌نامه داشته باشد.
سخن آخر
قانون ۱۰ بیمه به شما کمک می‌کند تا اموال خود را بر اساس ارزش واقعی خود بیمه کنید. این قانون، راهنمایی جامع برای داشتن پوشش‌های بیمه‌ای مناسب در زمینه‌های مختلف است و به شما کمک می‌کند که در شرایط بحرانی، آماده و آسوده‌خاطر باشید.
در این مسیر، آی‌بیمه به عنوان یکی از پیشروان صنعت بیمه، بستری ساده و امن برای انتخاب و خرید بیمه‌های مورد نیازتان فراهم می‌کند. با خرید بیمه آنلاین از آی‌بیمه، شما می‌توانید انواع بیمه‌ها را مقایسه کنید، به اطلاعات و مزایای هر بیمه دسترسی داشته باشید و در نهایت انتخابی آگاهانه و مطمئن داشته باشید. از سویی دیگر آی‌بیمه به شما کمک می‌کند تا مدیریت درستی روی بیمه‌های خود داشته باشید.
سوالات متداول
قانون 10 بیمه چیست؟
قانون ۱۰ یا قانون نسبی به این صورت است که، اگر بیمه‌گذار ارزش واقعی دارایی خود را کمتر از مقدار واقعی اعلام کند، در صورت وقوع خسارت، بیمه‌گر خسارت را با توجه به مبلغ تعیین شده در بیمه‌نامه پرداخت می‌کند.
در صورت گران شدن اموال، بیمه‌گزار چه اقداماتی باید انجام دهد؟
با گران شدن اموال تحت پوشش بیمه، بیمه‌گزار باید شرکت بیمه را در جریان قرار دهد و پس از آن با توجه به توافق طرفین، بیمه‌گزار باید حق بیمه اضافی را پرداخت کند.
نحوه محاسبه خسارت بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه چگونه است؟
- مبلغ خسارت وارد شده × سرمایه بیمه شده
- حاصل آن تقسیم برسرمایه واقعی
